Hakaret suçu 5237 sayılı TCK 125 – 131 hükümleri arasında düzenlenmiştir. Hakaret suçunun kanundaki tanımlamasını incelediğimizde hakaret suçu iki farklı şekilde işlenebilmektedir. Bunlardan ilki kişiyi rencide edici, onurunu kırıcı, itibarını zedeleyici vb. şekilde somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi şeklinde işlenmesidir. Hakaret fiilinin işlenişinin ikinci şekli ise kişiye doğrudan sövmek suretiyle kişinin onur, şeref ve saygınlığının zedelenmişi şeklinde işlenir. Hakaret suçunun basit halinin işlenmesi durumunda faile üç aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası verilmektedir.
Hakaret suçunun faili hakaret içerikli sözleri sarf eden gerçek kişi iken mağduru ise bu sözlere maruz kalarak onur şeref ve saygınlığı zedelenen gerçek ve hayatta olan kişidir. Hakaret suçunun mağduru olan kişinin ismi açıkça ifade edilmeden üstü kapalı olarak veya mağduru ayırt edici özelliklerine atıf yapılarak işlenmesi durumunda da işlenmiş sayılır.
Hakaret suçu gerçek kişilere karşı işlenebilen bir suçtur. Yine hakaret suçu kişinin yüzüne karşı işlenebileceği gibi kişinin gıyabında da işlenebilmektedir. Hakaret suçunun kişinin yüzüne karşı işlenmesi olarak ifade edilen şekli aynı zaman da telefonda konuşurken veya sosyal medya üzerinden yazışırken veya görüntülü konuşurken veya mail atmak yoluyla veya buna benzer yollarla da işlenebilmektedir.
| Gıyapta hakaret suçunun oluşması için hakaret içerikli söylemlerin en az 3 kişinin varlığında – huzurunda işlenmesi gerekmektedir.
Kanunda hakaret suçunun nitelikli halleri de ayrıca düzenlenmiş olup kişinin hakaret suçunun nitelikli halini işlemesi durumunda basit haline göre daha fazla cezaya maruz kalması mümkündür. Hakaret suçunun nitelikli halleri aşağıdaki şekildedir.
Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı hakaret suçunun işlenmesi durumunda suçun failine verilecek cezanın alt sınırı en az bir yıl olarak belirlenmiştir. Burada iki husus önem arz etmektedir. Hakarete maruz kalan kişi kamu görevlisi olmalı ayrıca kişinin görevinden dolayı hakaret edilmiş olmalı. Mesele trafikte yol verme kavgası esnasında öğretmen olan birine hakaret edilmesi durumunda hakaret suçunun kamu görevlisine karşı işlenmiş nitelikli hali oluşmamaktadır. Yine hakaret suçunun kurul halinde çalışan kamu görevlilerine karşı görevinde dolayı işlenmesi durumunda suç kurul üyelerine karşı işlenmiş sayılmakta olup zincirleme suça ilişkin TCK hükümleri uygulanır.
Hakaret suçunun kişimin “Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,” (TCK 125/3-b) işlenmesi durumunda yine hakaret suçunun nitelikli hali düzenlenmiştir. Kişinin dini inancı, sosyal yaşantısı, felsefi inancı Anayasamızca da güvence alınan temel insan hakları arasında sayılmış olup bu nedenle kişiye hakaret edilmesi durumunda da hakaret suçunun nitelikli hali oluşmakta olup verilecek ceza bir yıldan az olamaz.
Hakaret suçunun kişinin mensup olduğu dine göre kutsal sayılan değerlere atıfla işlenmesi durumunda da yine hakaret suçunun nitelikli hali oluşmakta olup bu durumda da verilecek ceza bir yıldan aşağı olmamaktadır.
Hakaret suçunun alenen topluma açık alanlarda işlenmesi veya bütün bir topluma açık olan sosyal medya kanalları ile işlenmesi durumunda verilecek ceza ayrıca 1/6 oranında arttırılır.
Hakaret suçu şikâyete tabi suçlardandır. Hakaret suçunda şikâyet süresi 6 aydır. 6 aylık şikâyet süresi hakaretin öğrenilmesi ile başlamakla birlikte her halde 8 yıllık zaman aşımına tabidir. Yani hakaret suçunun öğrenilmesi suçun işlenmesi anından itibarında 8 yıldan sonra ise suç zaman aşımına uğramış demektir. Kamu görevlilerine karşı görevinden dolayı işlene hakaret suçu ise şikâyete tabi değildir. Hakaret suçunun mağdurunun şikâyet etmeden önce ilmesi durumunda ikinci dereceye kadar üstsoy veya altsoyu, eş veya kardeşleri tarafından şikâyette bulunulabilir.
Hakaret suçu şikâyete tabi suçlardan olması sebebiyle uzlaştırma kapsamında olup ilgili suça ilişkin yargılamaya geçmeden önce uzlaştırma sürecinin tamamlanması gerekmektedir. Ancak kamu görevlisine görevinde dolayı hakaret edilmesi durumunda uzlaştırmaya tabi değildir.
| Hakaret suçu savcılıkça hazırlanacak iddianamenin kabulü ile birlikte Asliye Ceza Mahkemelerinde yargılaması yapılmaktadır.
Hakaret suçunun haksız bir fiile tepki olarak veya karşılıklı hakaret şeklinde işlenmesi durumu TCK 129 hükmünde düzenlenmiştir. Hakaret fiilinin haksız bir fiile tepki olarak işlenmesi durumunda verilecek cezaya 1/3 oranında indirim uygulanabileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir. Özellikle kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi durumunda hiç ceza verilmez. Yani kişinin kendisine karşı kasten yaralama fiilini işlemesi anında hakaret edilmesi durumunda hakaret suçundan ceza verilmemektedir. Yine hakaret suçunun kişiler tarafından karşılıklı işlenmesi durumunda olayın mahiyetine göre 1/3 oranında indirim uygulanabileceği gibi hiç ceza da verilemeyebilir.
Hakaret suçu hayatta olan kişiye karşı işlenebilirken kanunda ölü kişi aleyhine işlene hakaret fiillerini kişinin hatırasına hakaret suçu olarak ayrıca düzenlemiştir. Bir kişinin ölümünden sonra hatırasına en az üç kişinin huzurunda hakaret eden kişi 3 aydan iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılabilir. Failin fiili alenen işlemesi durumunda ise bu ceza altıda bir oranında arttırılır. Yine ölünün ceset veya kemiklerini alan veya ceset veya kemiklerini alan veya tahkir edici bir davranışta bulunan üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Yukarıda açıklanan bilgiler konuya ilişkin genel nitelikli bilgiler olup unutulmamalıdır ki her somut olayda izlenecek hukuki ve kanuni yollar farklı olabilir bu nedenle yukarıda verilen bilgileri izlenecek yolda genel bir açıklama olarak değerlendirmenizi ve somut olayınıza ilişkin detaylı bilgilendirme için tarafımızla iletişime geçmenizi öneririz.